NU WEER DE
KERMIS GLOEIT MET DUIZEND LICHTEN
Voor Nu weer de kermis gloeit met duizend lichten verzamelde Bert Bevers een kleine tachtig gedichten die handelen over of geïnspireerd zijn door de kermis. Het zijn verzen van bekende en minder bekende dichters uit Nederland en Vlaanderen. Op een enkele uitzondering na betreft het werk uit de 20ste en 21ste eeuw.
“Ik was aan het werk aan een andere bloemlezing toen me plotsklaps binnen een paar minuten in verschillende bundels twee gedichten over kermis opvielen. Vervolgens was ik binnen een mum aan het zoeken naar meer ‘kermisgedichten’. Na korte tijd had ik er al een stuk of twintig,” aldus Bert Bevers. “Toen nam ik contact op met Johanna Jacobs, die conservator is van de kermiscollectie van Het Markiezenhof in Bergen op Zoom. Of zij geen interesse had in een bundeltje kermispoëzie. Zij was onmiddellijk geestdriftig, net als Ineke Stroucken van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur. Van het een kwam het ander en na verloop van tijd had ik een enorm bestand. Daaruit is deze keuze voortgekomen. Het was leuk om te doen. En je steekt er wat van op. Al is het alleen maar dat er enórm veel gedichten gewijd zijn aan de geboorte van Jezus Christus, want als je speurt naar kermis blijft je oog ook haken aan kerstmis en dat gebeurde om de haverklap!”
Vanwaar dit onderwerp? Zelf een fervent kermisganger? “Niet echt, neen. Maar ik ben er wel mee vertrouwd. In mijn geboortestad Bergen op Zoom wonen veel kermisexploitanten. En mijn vrouw Geertje komt uit Tilburg, een stad die ook redelijk wat heeft met de kermis. En in onze woonplaats Antwerpen is er de Sinksenfoor. Wat het feestterrein zelve betreft: een broodje paling, en eens een keer schieten. Dan houdt het eigenlijk wel op. Maar het is natuurlijk een boeiend schouwspel. Ik mag me overigens in zekere mate deskundig noemen omdat ik als tekstschrijver betrokken ben geweest bij Peep behind the scenes, een website die met subsidie van de EU werd gebouwd over de geschiedenis van de kermis. Behalve in de kermisafdeling van bovengenoemd Markiezenhof raakte ik zo ook verzeild in niet bepaald alledaagse instituten als het Markt- und Schaustellermuseum in het Duitse Essen, The National Fairgound Archive in Sheffield en het Museo della Giostra e dello Spettacolo Populare in Bergantino. Ik heb dus niet alleen redelijk in kaart gebracht wat er in Nederland en Vlaanderen zoal aan gedichten is geschreven over de kermis, maar ben wat het verschijnsel kermis betreft ook historisch gezien redelijk onderlegd.”
Bert Bevers hoopt dat deze uitgave een groot publiek zal bereiken. “Het is een onderwerp dat vrijwel iedereen bekend is, dus misschien werkt dat wel drempelverlagend. Al trekt deze bloemlezing maar een paar mensen naar het lezen van poëzie die daar normaliter de neus voor ophalen dan is dat al mooi meegenomen. Zeker in een land als Nederland, waar het onderwijs dusdanig verschraald is dat poëzie op school niet eens meer een verplicht onderwerp is. Op dit vlak voel ik me bijna een zendeling.”
Het boek Nu weer de kermis gloeit met duizend lichten bevat niet alleen poëzie, maar ook tientallen reproducties van schilderijen en tekeningen van kunstenaars die zich net als de dichters lieten inspireren door de kermis. Onder hen Jan Bentener, Modest Huys, Frans Huysmans, Isaac Israëls, Pyke Koch, Pieter van Maes, Joop Mijsbergen, Constant Permeke, Ru van Rossum, Gustave De Smet, Gerrit Sol, Edgard Tijtgat, Karel Venneman, David Vinckboons en Willem de Zwart.
Nu weer de kermis gloeit met duizend lichten is een gezamenlijke uitgave van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur in Utrecht (het landelijk instituut voor de cultuur van het dagelijks leven), Historisch Centrum het Markiezenhof te Bergen op Zoom (dat een kermismuseum huisvest), de Stichting Kermis-Cultuur in Eindhoven (die zich ten doel stelt de unieke historie van de kermis voor een breed publiek toegankelijk te maken) en het Singermuseum in Laren (dat de bij dit boek passende tentoonstelling Altijd Prijs! Kermis & Kunst inrichtte). Deze uitgave kwam er voorts naar aanleiding van het twintigjarig jubileum van het Maliebaanfestival in Utrecht, een kermis waarin kunst en cultuur samengaan.
Nu weer de kermis gloeit met duizend lichten bevat poëzie van Gerrit Achterberg, H.H. ter Balkt, F.L. Bastet, H.C. ten Berge, Bernlef, Bert Bevers, Ulrich Bouchard, Liane Bruylants, Frans Claus, René De Clercq, Emma Crebolder, René Van Daele, Johan Daisne, Charles Ducal, Jozef Eijckmans, Hanneke van Eijken, Lernert Engelberts, Diann van Faassen, Agnita Feis, Fernand Florizoone, Piet Gerbrandy, Eva Gerlach, Guido Gezelle, A.W. Grauls, Maria de Groot, Albert Hagenaars, Kees Hermis, Ingmar Heytze, Peter Holvoet-Hanssen, Philip Hoorne, Pierre Kemp, Peter der Kinderen, Hans Kok, Judy Koot, Nannie Kuiper, Wiel Kusters, Pieter Langendijk, Jef Last, Jan Lemmens, Gerry van der Linden, Mark Meekers, Hubert Melis, Wil Melker, Willem de Mérode, F.J. Mink, Maurits Mok, Martinus Nijhoff, Jan van Nijlen, Roger Nupie, Toon van Opstal, Hanneke Paauwe, Reine De Pelseneer, W.L. Penning, Ton Peters, Michaela Pölzl, Cees van Raak, Daniël Van Ryssel, Arnold Sauwen, Ingmar Schippers, Louis Schröder, Max Schuchart, Floris Seidel, Amand Simoens, Garmt Stuiveling, Hans Tentije, Wim van Til, Tymen Trolsky, Edward van de Vendel, François Vermeulen, Harry M.P. van de Vijfeijke, Ina van Vondel, Kees Wagtmans, Hans Warren, Jan Kees van de Werk, Anton van Wilderode en W.J. van Zeggelen.
ISBN 97 89071840 692 / prijs in de boekhandel € 22,50 / te bestellen via ncv@volkscultuur.nl